Dla wielu ludzi mleko krowie jest tym podstawowym, ale istnieje też wiele powodów, dla których coraz więcej osób sięga po mleka bez laktozy i napoje roślinne. I nie musi to być alergia, nietolerancja czy ideologia. Napoje roślinne są po prostu smaczne i zdrowe, a do tego świetnie zastępują tradycyjne mleko we wszystkich daniach na jego bazie.

Na rynku mamy dostępnych wiele różnych rodzajów napojów roślinnych, więc zależnie od gustu i potrzeb na pewno można znaleźć to idealne. Dokonując wyboru, poza smakiem, warto jednak kierować się określoną wiedzą. Z pewnością lepsze będzie mleko lub napój bez dodatku cukrów, sodu czy nieokreślonego rodzaju oleju, za to wzbogacone wapniem i witaminami, zwłaszcza B12. Zwracajmy też uwagę na pochodzenie, czy są to uprawy organiczne i identyfikowalne. Niektóre osoby mają alergie lub nietolerancję określonych składników stosowanych w napojach roślinnych, takich jak gluten, orzechy i soja. Czytajmy więc etykiety, aby dobrze poznać skład danego mleka.

NAPÓJ SOJOWY

Jest wytwarzane z soi lub z izolatu białka sojowego i ma łagodny, kremowy smak. Najlepiej sprawdza się jako zamiennik mleka krowiego w pikantnych potrawach, z kawą lub w owsiance.

Jest bliskim, bezmlecznym substytutem mleka krowiego. Zawiera  podobną ilość białka, ale około połowy liczby kalorii, tłuszczów i węglowodanów. Jest to również jedno z niewielu roślinnych źródeł wysokiej jakości ?kompletnego? białka, które zapewnia wszystkie niezbędne w diecie aminokwasy. Z drugiej strony soja stała się jedną z najbardziej kontrowersyjnych potraw na świecie, wynika to głównie z dużej ilości izoflawonów w soi. Nie ma jednak jednoznacznych dowodów sugerujących, że umiarkowane ilości soi lub mleka sojowego mogą mieć działanie niepożądane. Uważać muszą tylko alergicy, bo to jeden z silniejszych alergenów.

NAPÓJ MIGDAŁOWY

Powstaje z pełnych migdałów lub masła migdałowego i wody. Ma lekką konsystencję i delikatnie słodki, orzechowy smak. Można go dodawać do kawy (powstają nawet wersje dla baristów, które łatwiej spienić) i herbaty, mieszać w koktajlach i stosować jako zamiennik mleka krowiego w deserach i pieczywie. Jest to też jeden z najsłodszych produktów, a jednocześnie o najniższej kaloryczności, więc doskonały dla łasuchów, którzy muszą liczyć kalorie. Napój migdałowy jest naturalnym źródłem witaminy E oraz przeciwutleniaczy chroniących organizm przed wolnymi rodnikami. Warto jednak pamiętać, by wybierać mleko o wyższej zawartości migdałów, co najmniej 7 proc. lub więcej, ze względu na lepsze wartości odżywcze.

NAPÓJ RYŻOWY

To napój otrzymany z maceracji ziaren ryżu, a ze względu na jego składniki jest najlepiej przyswajalny wśród wszystkich rodzajów mleka roślinnego. Ma łagodny i naturalnie słodki smak, a dzięki lekko wodnistej konsystencji doskonale nadaje się do picia jako napój, a także do koktajli, deserów i płatków owsianych. Ze wszystkich alternatyw napój ryżowy zawiera najwięcej węglowodanów ? około trzech razy więcej niż inne. Ma też wysoki indeks glikemiczny, nie zaleca się więc go cukrzykom. Jest natomiast najmniej alergennym napojem roślinnym, dzięki czemu jest bezpieczną opcją dla osób z alergią lub nietolerancją laktozy, glutenu, soi bądź orzechów.

NAPÓJ OWSIANY

W najprostszej postaci powstaje z mieszanki owsa i wody. Ma naturalnie słodki i łagodny smak. Można go stosować do gotowania w taki sam sposób jak mleko krowie, świetnie smakuje z płatkami zbożowymi lub koktajlami. Jest bogate w błonnik całkowity i beta-glukan, rodzaj rozpuszczalnego błonnika, który tworzy gęsty żel, co z kolei korzystnie wpływa na poziom cholesterolu.

NAPÓJ KONOPNY

Wytwarzany jest z nasion konopi, ma lekko słodki, orzechowy smak i wodnistą konsystencję. Może spełniać funkcję zamiennika lżejszych mleczek, takich jak odtłuszczone mleko, świetnie sprawdza się jako dodatek do koktajli, ale też do przyrządzania owsianek, kasz, budyniów, naleśników czy muffinek. Jest dobrą opcją dla wegan i wegetarian, ponieważ jedna szklanka zapewnia 2-3 gramy wysokiej jakości kompletnego białka ze wszystkimi niezbędnymi aminokwasami. Co więcej, napój konopny jest bogatym źródłem dwóch niezbędnych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, a do tego ma bardzo mało węglowodanów.

NAPÓJ Z KOMOSY RYŻOWEJ

Jest jednym z najbezpieczniejszych, gdyż nie ma laktozy, glutenu ani orzechów, za to dużo wysokiej jakości białka, wszystkie aminokwasy egzogenne, sporo antyutleniaczy, witamin i minerałów. Jest więc doskonałym i bezpiecznym zamiennikiem mleka krowiego dla wszystkich, nie tylko dla alergików, wegetarian czy wegan, ale też dla dzieci, kobiet w ciąży czy matek karmiących. Ma delikatny, lekko słodki smak, więc nadaje się do przyrządzania właściwie wszystkiego, począwszy od samodzielnego napoju z dodatkiem np. cynamonu, poprzez koktajle, owsianki, budynie, po cista, placki czy naleśniki.

NAPÓJ KOKOSOWY

Ma kremową konsystencję i słodki, ale subtelny smak kokosa. Jest świetny jako dodatek do kawy, koktajli lub wypieków, ale też doskonale sprawdzi się w zupach, gulaszu czy curry. Ma najniższą zawartość białka i węglowodanów, a około 90 proc. kalorii pochodzi z tłuszczów nasyconych. Warto też zwrócić uwagę na to, że kokos jako jedyna wśród roślin zawiera wszystkie niezbędne dla człowieka aminokwasy.

NAPÓJ Z NERKOWCÓW

Jest wytwarzany z mieszanki orzechów nerkowca lub masła nerkowca i wody. Jest gęsty, kremowe i ma słodki, subtelnie orzechowy smak. Doskonale nadaje się do zagęszczania koktajli, jako śmietanka do kawie i zamiennik mleka krowiego w deserach. Niestety, jest dość ubogie w białko, trzeba więc pamiętać o jego uzupełnianiu. Za to niski poziom cukru i węglowodanów zachęca cukrzyków i osoby z nadwagą.

MLEKO BEZ LAKTOZY

Ma taki sam profil składników odżywczych jak zwykłe mleko krowie, więc nadal otrzymujemy te same witaminy, minerały, wapń i białko, bez dyskomfortu oraz uczucia pełności. Mleko bez laktozy zawiera rozłożoną laktozę. Laktaza rozkłada laktozę na glukozę i galaktozę - formy cukru, które organizm może swobodnie strawić. Mają wyższy wskaźnik słodkości niż sama laktoza. Dlatego mleko bez laktozy ma słodszy smak niż zwykłe mleko pomimo dokładnie takiej samej zawartości cukru.

Rodzajów mleka jest oczywiście więcej, jednak nie wszystkie zdobyły już popularność. Ten rynek cały czas się rozwija i pojawiają się nowe smaki. Poza tym ile ludzi, tyle gustów i potrzeb i nie każde mleko będzie każdemu odpowiadać. Jeśli jednak zdecydujemy się na wprowadzenie ich do naszego menu, zaczynając choćby od jednego czy dwóch rodzajów, z pewnością wzbudzą zainteresowanie wśród gości, a my zyskamy w ich oczach i kto wie, może zdobędziemy serca kolejnych.

autor: Elżbieta Ignacionek