"Z pola na stół" czy to ekologiczne rozwiązanie?

W zależności od regionu Polski wigilijne dania różnią się od siebie, ale generalnie spożywa się postne zupy, ryby na zimno i na ciepło, pierogi i paszteciki z kapustą i grzybami, kapustę z grzybami lub grochem, kluski z makiem, kompot z suszonych owoców, kutię, a na deser makowiec i piernik. Jednak podczas pierwszego oraz drugiego święta Polacy preferują dania mięsne. Z tej okazji warto zadbać, aby mięso, które trafia na nasze stoły było z ekologicznego chowu. 

Farm to Fork (F2F) to obowiązująca od maja 2020 r. unijna strategia na rzecz sprawiedliwego i przyjaznego dla środowiska rolnictwa i łańcucha dostaw, będąca częścią Europejskiego Zielonego Ładu. Jej realizacja była dyskutowana podczas Europejskiego Forum Nowych Idei (EFNI) w Sopocie.

Produkcja żywności - sumując wszystkie jej etapy - odpowiada za prawie 30 proc. emisji gazów cieplarnianych na świecie. Jest to przyczyna, która napędza błędne koło - przyczynia się do negatywnych zmian klimatycznych i nie pozostaje bez wpływu na wielkość plonów i ilość zawartych w nich składników odżywczych, co skutkuje z kolei do przeznaczania coraz większych połaci ziemi, w tym lasów - w celu upraw. W Ameryce Łacińskiej 42 mln hektarów wykarczowano pod pastwiska dla bydła, a w Azji Południowo-Wschodniej 6 mln hektarów pod plantacje palm olejowych.

Co ciekawe, rolnictwo staje się coraz mniej wydajne, a wydatki na środki ochrony roślin i nawozy rosną. Według raportu przygotowanego dla Parlamentu Europejskiego efektywność ich stosowania od 1995  r. zmniejszyła się o ponad 25 proc., powodując tym samym spadek dochodów gospodarstw rolnych w większości krajów UE (od 6 do 33 proc.). Dochody rolników stanowią coraz mniejszą część wartości łańcucha żywnościowego (nie przekraczają 14 proc.).

Dlatego też celem unijnej strategii Farm to Fork, czyli "z pola na stół" jest zmiana standardów w podejściu do produkcji rolnej i żywnościowej, aby była mniej szkodliwa dla środowiska, zdrowia rolników i konsumentów, uwzględniała potrzeby producentów, a także przeciwdziałała marnotrawstwu żywności. Kluczowymi instrumentami służącymi do osiągnięcia tego celu do 2030 r. są:

  • ograniczenie stosowania pestycydów o 50 proc. (i ryzyka związanego z ich stosowaniem),
  • ograniczenie stosowania nawozów sztucznych o co najmniej 20 proc.,
  • zmniejszenie sprzedaży antybiotyków stosowanych w hodowli zwierząt gospodarskich i akwakulturze o 50 proc.,
  • prowadzenie produkcji ekologicznej na co najmniej 25 proc. powierzchni wszystkich użytków rolnych w UE,
  • obniżenie o 50 proc. utraty przez ziemię składników odżywczych i zachowanie poziomu jej żyzności.

Sytuacja może być na tyle skomplikowana ze względu na to, że w większości zachodnich społeczeństw ciągle pokutuje przekonanie, że jedzenie to dobro łatwe do wyrzucenia, dlatego za aż 60 proc. marnotrawstwa żywności odpowiadają konsumenci, za 20 proc. - przetwórstwo, a 8 proc. - handel.

Najważniejszą rolę w realizacji strategii F2F odgrywa edukacja rolników, producentów i konsumentów, zmierzająca do zmiany nawyków interesariuszy całego łańcucha żywnościowego. Jak się okazuje istotną rolę w uświadamianiu konsumentów mogą odegrać influencerzy kreujący nowe proekologiczne wzorce zachowań. Pamiętajmy, że rezygnując z konsumpcji mięsa na świecie, można by uratować obszary leśne równe powierzchni Unii Europejskiej.